Kako nastaje voda za piće?
Kruženje vode u prirodi nazivamo hidrološkim ciklusom. Isparavanjem sa velikih vodenih površina (okeana, mora, jezera, rijeka i sl.), zemlje i biljaka voda odlazi u gornje slojeve atmosfere gdje se kondenzuje u vidu oblaka, da bi se kao atmosferske padavine (kiša, snijeg) ponovo vratila na zemlju.
Na svom putu kroz atmosferu ona rastvara različite gasove prisutne u vazduhu kao što su kiseonik i ugljen dioksid, kao i neke vrlo štetne gasove kao što su sumporni i azotni oksidi, a i skuplja i razne nečistoće kao što su čestice čadi, prašine, bakterije i sl. Dalje na svom putu kroz različite slojeve zemlje do nekog vodonepropusnog sloja, ona rastvara različite soli kao soli natrijuma, kalcijuma, magnezijuma, gvožđa i mangana, a i neke organske materije, tako da se u prirodi nikad ne nalazi čista.
Filtracija vode
Filtracija vode je osnovna operacija čiji je cilj da iz vode ukloni sve mehaničke čestice disperzovane u njoj. Način filtracije se bira prema vrsti i veličini disperzovanih čestica. Uglavnom se koriste različita kučišta filtera sa odgovarajućim filter ulošcima raznih poroziteta, a postoji čitava paleta poluautomatskih i automatskih filtera, koji se mogu ispirati tokom rada, te nema diskontinuiteta u radu zbog zamjene ili čišćenja filter uložaka. Kod jače zaprljanih voda mogu se koristiti klasični pješčani filteri sa višeslojnom silikatnom ispunom različite granulacije.
Deferizacija vode
U mnogim slučajevima kod voda sa većim sadržajem gvožđa postoji potreba da se njegova količina svede na minimum. Kod vode za piće povećani sadržaj gvožđa daje vrlo neprijatan ukus vodi, a takođe se u njoj stvara smeđi talog istaloženog fero-hidroksida, koji u cjevovodima može stvoriti i ozbiljne mikrobiološke probleme. U mnogim proizvodnim procesima, naročito u tekstilnoj, papirnoj i prehrambenoj industriji sadržaj gvožđa se takođe mora svesti na minimum.
Deferizatori su uređaji koji se sastoje od kolone punjene specijalnom katalitičkom-filtarskom masom, koja katalitički prevodi gvožđe iz rastvorne forme u nerastvornu i taloži ga na sebi. Istaloženo gvožđe se povremeno izbacuje iz uređaja jednostavnim protivstrujnim pranjem, što uz visoku efikasnost rezultuje niskim eksploatacionim troškovima.
Dehlorinacija i dezodoracija vode
Radi održavanja mikrobiološke ispravnosti vode za piće, voda se prije distribucije u gradsku vodovodnu instalaciju obavezno hloriše i to određenim viškom hlora (rezidualni hlor), kako bi joj se održala naknadna sterilnost. Upravo ovaj višak hlora može vrlo neugodno djelovati na organoleptičke osobine vode za piće (miris i ukus), a u kontaktu sa organskim supstancama može graditi za ljude veoma opasna jedinjenja (neka od njih su i kancerogena). Za dehlorisanje vode danas se isključivo koriste filteri sa aktivnim ugljem. Pod dezodoracijom vode podrazumjeva se popravka kvaliteta vode, tj. uklanjanje iz vode supstanci koje joj mogu davati loš ukus, miris, a u nekim slučajevima i boju. U ovakvim slučajevima se takođe koriste filteri sa aktivnim ugljem, koji kao veoma jak adsorbens, vezuje na sebe ove materije. Nakon iscrpljivanja adsorpcionih sposobnosti aktivnog uglja on se zamenjuje novim. Najčešće se koriste za dehlorisanje i dezodoraciju vode za piće, kao i u prehrambenim tehnologijama koje koriste vodu iz vodovodne mreže.
Denitratizacija
Sadržaj nitrata iznad dozvoljenih granica, osim izuzetno štetnog dejstva na ljudsko zdravlje, najčešće je znak zagađenja vode organskim supstancama koje mogu biti i fekalnog porijekla. Za uklanjanje nitrata proizvode se uređaji na bazi specijalnih jon-selektivnih jonoizmenjivackih masa kojima se nitratni jon konvertuje u neškodljivi hloridni jon. Nakon zasićenja denitratizatori se periodično regenerišu rastvorom kuhinjske soli.
Uklanjanje organskih supstanci
Najčešće se prisustvo organskih supstanci u većim količinama pokazuje kroz primjetno obojenje vode. Kod dubokih bunara najčešće se radi o humusnim materijama, dok kod površinskih voda i plitkih bunara prisustvo organskih supstanci ukazuje na mogućnost fekalnog zagađenja vode. Za uklanjanje organskih supstanci iz vode proizvode se uređaji na bazi specijalnih ispuna za uklanjanje organskih materija (skavendžeri). Nakon zasićenja ispune, ista se regeneriše smješom kuhinjske soli i kaustične sode.